GÜNCEL

Kürdistan'da 6 ayda bin 820 hak ihlali ya�and�

D�YARBAKIR
11 A�ustos 2025 Pazartesi

�HD Diyarbak�r �ubesi, Kürdistan kentlerinde 6 ayda en az bin 820 hak ihlalinin ya�and��n� duyurdu.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) Diyarbak�r �ubesi, Kuzey Kürdistan kentlerindeki 6 ayl�k hak ihlalleri raporunu dernek binas�nda aç�klad�.

Kürt sorununda çözümsüzlü�ün a��r insan haklar� ihlallerine neden oldu�unu belirten Rümeysa Deniz Kaya, "Kürt meselesinin demokratik yollarla çözümü konusunda önceki y�llarda ya�anan deneyimler, bar��n yaln�zca masa ba��nda de�il; toplumsal kat�l�m, adalet ve hakikate dayal� yüzle�me ile mümkün olabilece�ini tüm kamuoyuna göstermi�tir. Bu nedenle bar��a dair yap�lan çal��malar�n samimi ve �effaf ad�mlarla desteklenmesi çok önemlidir" dedi.

Sürece ra�men bölgede ihlallerin devam etti�ini ifade eden Kaya, "Hak ihlallerinin son buldu�u, adalet, bar�� ve demokrasinin tesis edildi�i bir ülke ve dünyaya ula�mak olan �HD'liler olarak geli�en yeni süreci destekleyerek dün oldu�u gibi bundan sonra da tüm zorluklara kar��n insan haklar� ihlallerini belgeleyip raporlayarak görünür k�laca��z" diye konu�tu.

Ard�ndan �HD Diyarbak�r �ube yöneticisi Tahir Saçakl�, ya�anan hak ihlalleri kamuoyuyla payla�t�.

YA�AM HAKKI �HLALLER�
Kürdistan kentlerinde "keyfi öldürme, silah ve orant�s�z güç kullanma, dur ihtar�na uymama, ‘yarg�s�z infaz' sonucu kolluk güçleri taraf�ndan aç�lan ate�le" 1 ki�i ya�am�n� yitirdi. Bölge hapishanelerinde 1 tutsak çe�itli hastal�klar, 3 tutsak ise intihar etti�i iddias�yla ya�am�n� yitirdi. Resmi hata ve ihmaller sonucu en az 3 ki�i ya�am�n� yitirirken en az 18 ki�i çe�itli �ekillerde yaraland�.

Bölge kentlerinde en az 1 siyasi parti üyesi, 1 doktor, 3 sa�l�k görevlisi sald�r�ya u�rad�, en az 1 ö�retmen ve 1 yerel yönetici ise sald�r�lar sonucu ya�am�n� yitirdi. Bölge kentlerinde ve s�n�r ötesi ya�anan çat��malarda en az 7 asker/polis ya da korucu ya�am�n� yitirirken, en az 16 gerilla ya�am�n� yitirdi.

Bölge kentlerinde 10 çocuk, 23 kad�n, 9 erkek olmak üzere; en az 42 ki�i �üpheli �ekilde ya�am�n� yitirdi.

ÇATI�MALI ORTAMDA MEYDANA GELEN �HLALLER
Bölgede 4 kent ve ba�l� ilçe s�n�rlar�nda bulunan yüzlerce alan� kapsam�na alacak �ekilde 14 defa özel güvenlik bölgesi ilan edildi.

Gerillalara ait en az 1 cenaze ailesine teslim edilmedi, en az 1 gerillan�n cenazesi çe�itli giri�imlere ra�men ailesine geç teslim edildi. Gerillalara ait mezarlar�n bulundu�u en az 3 mezarl��a sald�r� gerçekle�ti.

KADINLARIN HAKLARINA YÖNEL�K �HLALLER
Aile içi �iddet sonucu en az 18 kad�n ya�am�n� yitirdi, 3 kad�n çe�itli �ekillerde yaraland�. Toplumsal alanda u�rad�� sald�r� sonucu en az 6 kad�n ya�am�n� yitirdi, 2 kad�n yaraland�. En az 2 kad�na yönelik cinsel sald�r� gerçekle�irken, en az 4 kad�n seks i�çili�ine zorland�.

ÇOCUKLARIN HAKLARINA YÖNEL�K �HLALLER
Bölge kentlerinde en az 1 çocuk intihar te�ebbüsünde bulundu. Bölgede en az 1 çocuk aile içi �iddete, en az 9 çocuk ise cinsel istismara maruz kald�. Toplumsal alanda �iddet sonucu en az 2 çocuk ya�am�n� yitirdi, en az 2 çocuk yaraland�. Toplumsal alanda en az 27 çocuk cinsel istismara maruz kald�, 2 çocuk ise seks i�çili�ine zorland�.

��KENCE YASA�INA YÖNEL�K �HLALLER
Bölgede en az 6 ki�i gözalt�nda, 257 ki�i gözalt� yerleri d��nda (sokak, ev bask�n�) i�kence ve kötü muameleye maruz kal�rken, en az 18 tutsak hapishanelerde i�kence ve kötü muameleye maruz kald�. En az 4 ki�i ajanl�k dayatmalar�na maruz kal�rken, 1 gazeteci ise tehdit edildi.

K�� ÖZGÜRLÜ�Ü VE GÜVENL��NE YÖNEL�K �HLALLER
Bölge kentlerinde en az 518 ki�i gözalt�na al�nd�. 5'i çocuk en az 62 ki�i tutukland�. Bölgede en az 112 ev/i� yeri bask�na u�rad�.

DÜ�ÜNCE VE �FADE ÖZGÜRLÜ�ÜNE YÖNEL�K �HLALLER
Bölgede en az 3 etkinli�in gösterimi yasakland�. En az 6 kitap/bas�l� yay�n hakk�nda toplatma karar� al�nd�. Bölge de bulunan mahkeme ve hakimliklerce en az 10 haber sitesi hakk�nda eri�im engeli karar� al�nd�. 40 soru�turma dosyas�nda, en az 143 ki�i hakk�nda soru�turma ba�lat�ld�.

13 dava dosyas�nda 45 ki�i hakk�nda dava aç�ld�. Aralar�nda siyasetçi, gazetecilerin bulundu�u 32 dosyada 65 ki�i hakk�nda de�i�ik hapis ve para cezalar� verildi. Bölgede en az 1 dernek, 1 belediye binas� sald�r� veya bask�na u�rad�.

TOPLANTI VE GÖSTER� ÖZGÜRLÜ�ÜNE YÖNEL�K �HLALLER
Kolluk görevlileri taraf�ndan en az 12 toplant� ve gösteriye müdahale edildi. Valilik ve kaymakaml�klarca en az 1 toplant� ve gösteri iptal edildi. Bölgenin 5 kentinde valilik taraf�ndan en az 6 kez günler süren toplant� ve gösteri yürüyü�lerine dair yasaklama karar� ald�.

HAP�SHANELERDE YA�ANAN HAK �HLALLER�
Hapishanelerde en az 12 tutsak ba�kaca hapishanelere sürgün edildi. En az 8 tutsa��n sa�l�k hakk�, en az 2 tutsa��n haberle�me, en az 3 tutsa��n ise sosyal etkinlik haklar� ihlal edildi. En az 3 tutsak hakk�nda soru�turma ba�lat�ld�, en az 2 tutsa�a disiplin cezas� verildi. En az 10 tutsa��n infaz� çe�itli gerekçelerle ertelendi.

EKONOM�K VE SOSYAL HAKLARA YÖNEL�K �HLALLER
�� güvenli�inin sa�lanmad�� çal��ma ko�ullar�nda ya�anan kazalarda en az 3'ü çocuk 49 i�çi ya�am�n� yitirdi, 3'ü çocuk 12 i�çi yaraland�. En az 139 i�çi i�ten ç�kar�ld�, en az 1 ki�i hakk�nda idari soru�turma ba�lat�ld�.

D��ER HAK �HLALLER�
En az 1 ki�i dini inanc� nedeniyle sald�r�ya u�rad�, en az 2 olayda etnik köken nedeniyle spor tak�m� sald�r�ya u�rad�. Bölgede 3 belediyeye kayyum atand�. En az 2 ki�inin sa�l�k hakk� ihlal edildi. En az 3 ki�inin konut hakk� ihlal edildi. Bölgede en az 10 orman yang�n�, maden arama ve a�aç kesimi meydana geldi. Buna göre bölgede en az bin 820 hak ihlali tespiti yap�ld�.

Kürdistan'da 6 ayda bin 820 hak ihlali ya�and�

�lgili Haberler