GÜNCEL

'YGC ve S tipi hapishaneler kapat�lmal�'

�ZM�R-ETHA
19 Mart 2025 Çar�amba

Yüksek güvenlikli ve S tipi hapishanelerde tutsaklar�n haklar�n�n ihlal edildi�ini kaydeden �HD �zmir �ubesi, bu hapishanelerin derhal kapat�lmas�n�, tutsakalr�n insan onuruna uygun bir ya�am sürmelerinin sa�lanmas� gerekti�ini kaydetti.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) �zmir �ubesi Merkezi Hapishane Komisyonu, S tipi ve Yüksek Güvenlikli Cezaevleri (YGC) ile ilgili raporunu, �ube binas�nda düzenledi�i bas�n toplant�s�yla aç�klad�. Toplant�ya Ege Tutuklu ve Hükümlü Aileleriyle Yard�mla�ma ve Dayan��ma Derne�i (EGE-TUHAYDER), Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) �zmir �l Örgütü, demokratik kitle örgütleri temsilcileri kat�ld�

Raporu �HD �zmir �ubesi E�ba�kan� Zilan Gümü� okudu. Gümü�, 2021 y�l�ndan itibaren tecrit ko�ullar�n� daha fazla a��rla�t�ran ve tutsaklar�n büyük k�sm�n�n tek ki�ilik hücrelerde çok az k�sm�n�n ise 3 ki�ilik odalarda tutuldu�u hapishanelerin devreye konuldu�unu söyledi. Gümü�, "Özellikle yüksek güvenlikli ve S tipi kapal� hapishanelerde bulunan tüm mahpuslar 'a��rla�t�r�lm�� müebbet hükümlüleri' ile ayn� ko�ullarda tutulmaktad�r. Mahpuslar�n özellikle yeni aç�lan yüksek güvenlikli ve S tipi kapal� hapishanelere sevk edilmeleriyle birlikte gittikçe a��rla�an tecrit ko�ullar�ndan kaynakl� olarak ya�anan hak ihlallerine ve a��rla�an sorunlara dikkat çekmek amac�yla bu rapor haz�rlanm��t�r. Bu raporda mahpuslardan gelen mektuplar, aile ba�vurular� ve avukatlarla yap�lan görü�melerde aktar�lanlar ve tespit edilen sorunlar yer almaktad�r" ifadelerini kulland�.

'YGC VE S T�P� HAP�SHANELER KAPATILMALI'
Gümü�, hücre tipi olarak hapishanelerin insanlar�n ruh ve bedensel bütünlüklerine zarar verdi�ini, sosyal olan insan ya�am�n� olumsuz yönde etkiledi�ini, bu a��r tecrit ve izolasyon sisteminin kabul edilemez oldu�unu söyledi. Tecrit uygulamas�n� hapis cezas�n�n amac�yla ba�da�t�rman�n mümkün olmad��n� dile getiren Gümü�, "Mahpuslar�n maruz kald�� tecrit uygulamalar�n� hukuken hapis cezas� kavram�yla aç�klamak mümkün de�ildir. Söz konusu uygulamalar Anayasan�n 17/1. Maddesi güvenceye al�nm�� ki�inin maddi ve manevi varl��n� koruma ve geli�tirme hakk� ile ba�da�t�r�lmaz. Mevcut uygulamalar ancak kötü muamele ve zamana yay�lm�� i�kence kavramlar�yla aç�klanabilir uygulamalard�r. Yüksek Güvenlikli, S Tipleri ve F Tipi Hapishaneler kapat�lmal�, mahpuslar�n, insan onuruna uygun bir ya�am sürmeleri sa�lanmal�d�r. Ayr�ca mahpuslar�n ya�am hakk�, sa�l�k hakk� korunmal�d�r" dedi.

Gümü�, haz�rlanan rapora ili�kin �unlar� s�ralad�:
🔹"Yüksek güvenlikli kapal� hapishanelerde a��rla�t�r�lm�� müebbet alanlar, müebbet alanlar ve süreli hapis cezas� alanlar ve tutuklular�n büyük k�sm� mahpuslar tek ki�ilik hücrelerde, çok az bir k�sm� 3 ki�ilik odalarda tutulmaktad�rlar.
🔹Daha önce bulunduklar� hapishanelerde ko�u� sistemi içinde bulunan mahpuslar�n, �dare ve Gözlem Kurullar�n�n 5275 say�l� kanunun 9/3 maddesi gere�ince 'Eylem ve tutumlar� nedeniyle tehlikeli halde bulunan ve özel gözetim ve denetim alt�nda bulundurulmalar� gerekli oldu�u saptananlar ile bulunduklar� kurumlarda düzen ve disiplini bozanlar veya iyile�tirme tedbir, araç ve usullerine �srarla kar�� koyanlar yüksek güvenlikli ceza infaz kurum gönderilirler' dendi�inden mahpuslar�n Yüksek güvenlikli Ceza �nfaz kurumlar�na gönderilmelerine karar verilmektedir. Bu hapishanelerde a��rla�t�r�lm�� müebbet hükümlüsü olan mahpuslar�n yan� s�ra, müebbet hükümlüsü olanlar, süreli hapis cezas� alm�� olanlar ve tutuklu olarak yarg�lamas� devam edenler de tutulmaktad�r.
🔹Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanelerde her katta farkl� dosyalardan yarg�lanan mahpuslar tutulmaktad�r.
🔹Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanesinde mahpuslar, her hapishanede farkl� olmakla birlikte günde 1 ya da 1,5 saat havaland�rma hakk�ndan yararland�r�lmaktad�rlar. Geri kalan 22,5-23 saati tek ki�ilik yerde kimse ile temas etmeden tutulmaktad�rlar.
🔹Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanelerde mahpuslar, modülden d��ar�ya ç�kt�klar�nda ayakkab�lar�n�n ç�kar�lmas� istenmekte, görü�e ve spora ç�kar�ld�klar�nda tamamen askeri düzende tek s�ra halinde yürümeleri istenmektedir. �nfaz koruma memurlar�n�n askeri nizamda yürümeyi dayatmalar� nedeniyle sürekli tart��malar ya�anmaktad�r.
🔹Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanelerde mahpuslar�n kar��la�t�klar� alanlarda birbirleriyle selamla�malar� engelleniyor.
🔹Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanelerde mahpuslar taraf�ndan, 'Ayn� dava grubunda mahpuslar�n cezaevine da��n�k bir �ekilde yerle�tirildi�i, ayn� koridorun alt kat�na bir dava grubun, üst kat�na da ba�ka bir dava grubunun yerle�tirildi�i, bu durumun riskli ve sorunlu potansiyeli ta��d��, arada has�ml�k ili�kisi bulunan gruplar�n fiziki olmasa da sözlü olarak gürültü yoluyla birbirlerini rahats�z edip sözlü sald�r� ve hakarette bulunabildikleri' aktar�lm��t�r.
🔹S Tipi Kapal� Hapishanelerde havaland�rma duvarlar�n�n üzerindeki kameralar�n ko�u�lar�n ikinci kat�ndaki yatakhane k�sm�n�n yar�s�ndan fazlas�n� görecek bir aç�dad�r. Ayr�ca ko�u�lar�n giri� kap�s�n�n üzerinde bir kamera var ve bu kameran�n lavabonun içine kadar görü� aç�s� bulunmaktad�r.
🔹S Tipi Kapal� Hapishanesinde ayn� dosyadan yarg�lanm�� olduklar� arkada�lar�ndan uzak bloklarda tutuluyor ve aralar�na adli ve farkl� gruplar yerle�tiriliyor.
🔹S Tipi Kapal� Hapishanelerde, odalar�n 3 ki�i için bile dar ve küçük olmas�na ra�men Adalet Bakanl�� talimat�yla geçen y�l Temmuz ay�nda odalar�na 3 ranza daha eklendi�i ve kapasitenin 6'ya ç�kar�ld��, 15 metrekarelik yerde 6 ki�i yatt�klar�, 6 ki�inin hem lavabo hem banyo hem de tuvalet olarak tek kabinini kullanmak zorunda olduklar�, dahas� odada 6 ki�i de�il 10 ki�iye kadar kalmak zorunda b�rak�ld�klar�, oysa odalar�n�n 3 ki�i için bile küçük dar yetersiz ve havas�z hale gelmektedir.
🔹S Tipi Kapal� Hapishanelerde mahpuslar taraf�ndan; Alarm sisteminin çok hassas yap�ld��, en ufak bir rüzgardan-ya�murdan dolay� alarm�n saatlerce çald��n� veya bazen bozuldu�u zaman günlerce kesintisiz çald��n�, 'susturun' denildi�inde de 'yüklenici firman�n gelip yapmas� laz�m, biz bir �ey yapamay�z' denildi�i aktar�lm��t�r.
🔹Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanelerinde ve S Tipi Kapal� Hapishanelerinde ya�at�lan hak ihlallerine dair açl�k grevleri yap�lmaya devam etmektedir.
🔹Hasta mahpuslar ve engelli mahpuslar�n da bir k�sm� tekli odalarda tutulmaya devam edilmekte, bu da ya�am hakk� ihlallerini beraberinde getirmektedir.
🔹Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanelerde mahpuslar, çama��rlar�n� bulunduklar� odalarda y�kamak ve kurutmak zorunda kalmaktad�rlar. Tek bir oda içinde banyo, tuvalet ve ya�am alan�n�n iç içe bulunmas� ortam�n nemli ve mikrobik olmas�na yol açacak ve bu nedenle çe�itli hastal�klar meydana gelmesi kaç�n�lmaz olacakt�r.
🔹Yüksek Güvenlikli Kapal� Hapishanelerde avluya aç�lan tek penceresinin parmaklar�n�n üzeri de de tel kafeslerle kapat�lm��t�r. Bundan dolay� al�nacak temiz havan�n azl�� ve ayd�nlatman�n yetersizli�i de sa�l�k sorunlar�na yol açmaktad�r.
🔹Mahpuslara verilen ia�e bedelleri yetersizdir. Yemeklerin porsiyonlar� küçük ve besin de�erleri dü�üktür.
🔹Hasta mahpuslar, ço�u zaman revire 'kapasite fazlal��' ve 'revir doktorunun izinli veya kurumda bulunmamas�' nedeniyle ç�kar�lm�yorlar.
🔹Mahpuslara ç�plak arama dayatmas� yap�lmaktad�r. Bu uygulamay� kabul etmediklerinde fiziki zor kullanarak üzerileri soyulmaktad�r. Ç�plak aramay� kabul etmeyen mahpuslara 'aramaya kar�� ç�kmak' gerekçesiyle haklar�nda disiplin soru�turmas� aç�lmakta ve çe�itli cezalar verilmektedir.
🔹Mahpuslar hapishanelerde i�kence kötü muameleye maruz kalmakta, i�kence ve kötü muamele yasa��n� ihlal edenler hakk�nda cezas�zl�k politikas� yürütülmektedir.
🔹Yüksek Güvenlikli ve S Tipi Kapal� Hapishanelerindeki mahpuslar ailelerinden çok uzak olan hapishanelerde tutulan mahpuslad�r.
🔹YGC ve S Tipi Hapishanelerde de mahpuslar�n denetimli serbestlik ve ko�ullu sal�verilme haklar� engellenmektedir.
🔹Mahpuslar�n sosyal faaliyetler, sohbet, spor haklar� engellenmektedir.
🔹Aile telefon görü�meleri haftada bir defa 10 dakika olarak yap�lmakta ve politik mahpuslara görüntülü görü�me hakk� tan�nmamaktad�r.
🔹Mahpuslara gelen Kürtçe mektuplar için 'okuyacak kimsenin olmamas�' gerekçesi gösterilerek verilmiyor, ancak mektuplarda yazd�klar� birkaç Kürtçe cümleleri de karalay�p gönderiyorlar.
🔹Hapishanelerde TV kanallar�, mahpuslar�n taleplerine göre de�il idarenin iste�ine göre verilmektedir. Mahpuslar�n taleplerine ra�men muhalif olan televizyon kanallar�n� izlemelerine izin verilmemektedir.
🔹Radyo yay�nlar� merkezi olarak yap�lmakta ve bu gerekçe gösterilerek radyolar� verilmemektedir. Sevk yolu ile gelen mahpuslar�n yanlar�nda getirmi� olduklar� radyolar da toplat�lm��t�r.
🔹Yeni Ya�am, Evrensel vb. muhalif olan gazetelere izin verilmiyor. Süreli olan yay�nlarda da yasaklamalar bulunmaktad�r."

'YGC ve S tipi hapishaneler kapat�lmal�'

�lgili Haberler