'Toplumsal cinsiyet kavramı yasaklanamaz, LGBTİ+'lar hedef gösterilemez'

Toplumsal cinsiyet kavramının yasaklanmak istenmesine karşı açıklama yapan İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi, yayınlanan "toplumsal cinsiyet ve bazı kavramların kullanımı" genelgenin yıllardır yürüttükleri aile odaklı politikaları reddeden mücadelelerini bir kez daha haklı çıkardığının altını çizdi. Eylemde, "Toplumsal cinsiyet kavramı yasaklanamaz. LGBTİ+'lar hedef gösterilemez" vurgusu yaptı. 

İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi, toplumsal cinsiyet kavramının yasaklanmak istenmesine, cinsiyetçi politikalara ve LGBTİ+'ların hedef alınmasına karşı İstanbul Adliyesi'nde açıklama yaptı. Kadın avukatlar alkış ve zılgıtlarla c kapısı önüne geldi. 

'GENELGE AİLE ODAKLI POLİTİKALARI REDDEDEN MÜCADELEMİZİ BİR KEZ DAHA HAKLI ÇIKARDI'
"Toplumsal cinsiyet kavramı yasaklanamaz" pankartının açıldığı ve sık sık "Susma haykır translar vardır", "Kadın yaşam özgürlük", "Toplumsal cinsiyet yasaklanamaz" sloganlarının atıldığı eylemin basın metnini okuyan Gülyeter Aktepe, toplumsal cinsiyet kavramının yasaklanamayacağının altını çizdi. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan "toplumsal cinsiyet ve bazı kavramların kullanımı" konulu 2 Mayıs 2025 tarihli genelgeye işaret eden Aktepe,  81 il müdürlüğüne ve bağlı genel müdürlüklere gönderilen bu genelgede; özellikle "toplumsal cinsiyet", "toplumsal cinsiyet kimliği", "LGBT", "SOGIESC" (cinsel yönelimler, cinsiyet kimlikleri, cinsiyet ifadeleri ve cinsiyet özellikleri) ve "kapsamlı cinsellik eğitimi" gibi uluslararası kabul görmüş kavramların doğrudan hedef alındığını, ilgili birimler tarafından kullanılması yasaklanmış ve bu kavramların eğitim içeriklerinden ve politika belgelerinden çıkarılmasına yönelik "talimat" verildiğini belirtti. "Bu genelge; yıllardır 'aile değil kadınız' diyerek aile bakanlığı değil kadın bakanlığı kurulması gerektiğini vurgulayan, cinsiyetçi, muhafazakar ve aile odaklı politikaları reddeden mücadelemizi bir kez daha haklı çıkarmıştır" diyen Aktepe, genelgede verilen talimatla hedeflenen yalnızca bir takım kavramların kurumsal metinlerden çıkarılmasından ibaret olmadığını, kadınlara ve LGBTİ+'lara karşı sürdürülen cinsiyet rejiminin ilanı olduğunu vurguladı. 

'AİLE ODAKLI CİNSİYETÇİ POLİTİKALARI KURUMSALLAŞTIRMAKTADIR'
Genel Müdürlüğün "biyolojik cinsiyetin ötesinde anlamlara sahip cinsiyet kategorilerinin" toplum için tehdit oluşturduğunu ileri sürerek, toplumsal cinsiyetin bir "sosyal inşa" olarak tanımlanmasının "evlilik ve aile müessesesini tahrip ettiğini", "toplumda zihinsel dönüşümlere neden olarak geleneksel aile yapısını zayıflatabileceğini ve telafisi güç toplumsal sorunlara yol açabileceğini" ve bu doğrultuda söz konusu kavramlardan kaçınılması gerektiğini belirterek kadınların kazanılmış haklarını, toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesini ve LGBTİ+'ları doğrudan hedef aldığını dile getiren Aktepe, "Söz konusu genelge, Anayasa'nın eşitlik ilkesine, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere, başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere temel insan hakları belgelerine ve Birleşmiş Milletler mekanizmalarına açıkça aykırıdır. Kadın mücadelesinin kazanımlarından biri olan İstanbul Sözleşmesini hedef alan, 6284 sayılı Kanun'u uygulamayan, boşanmayı zorlaştıran, aile arabuluculuğunu gündeme getiren siyasal iktidar, bu defa 'toplumsal cinsiyet' kavramına saldırmakta ve kamu kurumları aracılığıyla aile odaklı cinsiyetçi politikalarını kurumsallaştırmaktadır" dedi.

'TOPLUMSAL CİNSİYET SADECE AKADEMİK BİR KAVRAM DEĞİLDİR'
Aktepe, "Toplumsal cinsiyet, sadece akademik bir kavram değil kadınlara ve LGBTİ+'lara yönelik yapısal eşitsizliği ifşa eden politik bir mücadele aracıdır. Kadınların ev içi emeğinin değersizleştirilerek sömürülmesinden ücretli emek piyasasındaki eşitsizliklere, kadın cinayetlerinden cinsiyetçi yargı sistemine; koruyucu önleyici tedbirlerin uygulanmamasından erkeklik indirimlerine, LGBTİ+ların kriminalize edilmesinden nefret suçlarının yok sayılmasına kadar geniş bir tahakküm alanı bu kavramın dışlanmasıyla doğallaştırılmaya ve görünmezleştirilmeye çalışılmaktadır. Toplumsal cinsiyet, yalnızca bir 'terim' değildir. Kadınların ve LGBTİ+ var oluşların patriyarkal sistem karşısındaki hakikatidir. Bu genelge ile gündeme gelen yalnızca toplumsal cinsiyete ilişkin bir kavramsal değişiklik değil, tüm dünyada yükselen aşırı sağ muhafazakar politikalara uyum sağlayan siyasal iktidarın patriyarkal karakterinin yeniden tahkim edilme süreci olmalıdır. 'Toplumsal cinsiyet' kavramının silinmesiyle hedef alınan; kadınların yıllardır sokakta, işyerinde, akademide ürettikleri feminist bilgi, kadın mücadelesi sonucunda kavramsallaşarak uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmış kazanımlarımız ve en önemlisi hayatlarımıza dair söz üretme hakkımızdır. Toplumsal cinsiyet yok sayılarak kadınların ve LGBTİ+ların emeğinin, bedeninin ve yaşamlarının denetim altına alınması hedeflenmektedir" ifadelerini kullandı. 

'LGBTİ+'LAR HEDEF GÖSTERİLEMEZ'
AKP-MHP iktidarının 2025'i "aile yılı" ilan ederek yürürlüğe koyduğu LGBTİ+fobik politikaların "biyolojik cinsiyet" adı altında toplumu ikili bir cinsiyet rejimine hapsetmeyi, farklı cinsiyet kimliklerini ve yönelimleri yok saymayı, kadınların ve LGBTİ+'ların üzerindeki tahakkümü meşrulaştırmayı hedeflediğini söyleyen Aktepe, şöyle devam etti: "Bu durumun yakın vadede halihazırda cinsiyetçi uygulamalarla dolu yargılama süreçlerine de negatif sirayet edeceği açıktır. Aile Yılının ilan edilmesinden bu yana, kadın kazanımları, feminist mücadele ve LGBTİ+'lar hedef alınmakta, toplumsal cinsiyet kavramı kriminalize edilmektedir. Gündemdeki kaynağı belirsiz Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Taslağı ve HÜDA PAR'ın meclise sunduğu kanun teklifi de benzer bir hedef taşımaktadır. Toplumsal cinsiyetin sosyal bir inşa olduğunu söylemek, bilimsel ve hukuki bir gerçeği ifade etmektir. Bakanlıklar ve tüm kamu kurumları bu gerçeği yasaklamakla değil, tanımakla yükümlüdür. İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi ve İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi LGBTİ+ Alt Çalşma Grubu olarak, kamu kurumlarında ve resmi politika belgelerinde "toplumsal cinsiyet" kavramının yasaklanmasına ve kriminalize edilmesine yönelik her tür uygulamaya karşı hukuki ve fiili mücadelemize devam edeceğimizi, haklarımıza, hayatlarımıza, kazanımlarımıza sahip çıkacağımızı bir kez daha ilan ediyoruz. Toplumsal cinsiyet kavramı yasaklanamaz. LGBTİ+'lar hedef gösterilemez."